Melatonine wordt vaak het "slaaphormoon" genoemd en is al decennialang onderwerp van gesprek. Maar er komt veel meer kijken bij dit hormoon dan enkel het bevorderen van slaap. In dit artikel bespreken we hoe melatonine je slaap “timed” in plaats van je in slaap te houden, waarom melatonine-supplementen met voorzichtigheid gebruikt moeten worden, en hoe melatonine als een van de krachtigste antioxidanten in je lichaam werkt.

De Slaaptimer

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, houdt melatonine je niet in slaap; het fungeert als een biologische seismograaf die aangeeft wanneer je lichaam zich moet voorbereiden op rust. Tijdens de avonduren (bij afwezigheid van blauw licht) neemt de productie van melatonine in de pijnappelklier toe.

Waarom Melatonine-Supplementen Vaak Worden Afraden

De natuurlijke productie van melatonine is essentieel voor een gezonde slaapcyclus en het gebruik van melatonine-supplementen is niet zonder risico's. Verschillende neagtieve aspecten van suppletie zijn de ontwikkeling van afhankelijkheid, onnauwkeurigheden in de dosering en mogelijke bijwerkingen.

Regelmatig gebruik van melatonine kan leiden tot een zekere mate van tolerantie. Dit betekent dat het lichaam zich aanpast en een hogere dosis nodig heeft om hetzelfde effect te bereiken, wat op lange termijn kan leiden tot afhankelijkheid. Bovendien wijst onderzoek uit dat de dosering op de verpakking van melatonineproducten vaak niet overeenkomt met de werkelijke hoeveelheid melatonine in het supplement. Een studie gepubliceerd in het Journal of Clinical Sleep Medicine heeft aangetoond dat sommige producten tot wel 478% meer, of juist 83% minder, melatonine bevatten dan aangegeven. Zulke variaties verhogen het risico op bijwerkingen als gevolg van over- of onderdosering.

Naast de dosisproblemen melden gebruikers ook diverse bijwerkingen zoals slaperigheid overdag, hoofdpijn en duizeligheid. Vooral bij kinderen kan de suppletie met melatonine invloed hebben op de hormonale ontwikkeling en bij ouderen bestaat een verhoogd risico op interacties met andere medicatie (PMID: 10053496). Om die reden wordt geadviseerd dat melatonine-supplementen enkel gebruik vinden onder strikte begeleiding van een arts.

Een Krachtige Antioxidant

Naast de functie in het reguleren van de slaapcyclus is melatonine tevens één van de meest krachtige antioxidanten die het menselijk lichaam kent. Oxidatieve stress dat veroorzaakt wordt door vrije radicalen, draagt in belangrijke mate bij aan het ontstaan van veroudering en diverse chronische ziekten. Melatonine bestrijdt deze schadelijke stoffen.

De krachtige antioxidante werking van melatonine vertaalt zich in diverse gezondheidsvoordelen. Zo biedt het hormoon neuroprotectieve effecten die belangrijk zijn bij de preventie van neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer en Parkinson (PMID: 36654092). Verder draagt melatonine bij aan de bescherming van de cardiovasculaire gezondheid door het verlagen van oxidatieve stress en ontstekingsniveaus. Ook op het gebied van veroudering speelt melatonine een beschermende rol door de integriteit van mitochondriën te behouden, wat bijdraagt aan een verbeterde cellulaire energiebalans en het vertragen van het verouderingsproces.

Bovendien suggereert onderzoek dat melatonine in staat kan zijn om de effectiviteit van chemotherapie te verhogen en de toxiciteit van bepaalde medicamenteuze behandelingen te verminderen. De veelzijdigheid en kracht van dit hormoon maken het een waardevolle schakel in de bescherming tegen diverse aandoeningen, variërend van hart- en vaatziekten tot bepaalde vormen van kanker.

Praktische Tip

Naast de reeds besproken punten zijn er nog enkele interessante weetjes die je helpen om optimaal gebruik te maken van je natuurlijke melatonineproductie:

Het effect van blauw licht op de melatonineproductie mag niet onderschat worden. De moderne levensstijl, met veel tijd achter computerschermen en smartphones, kan de natuurlijke afgifte van melatonine verstoren. Het beperken van blootstelling aan blauw licht in de avond wordt dan ook gezien als een effectieve manier om je interne klok niet in de war te sturen. Gebruik een blauw licht bril om effectief het blauwe licht te blokkeren, zonder je schermen op  te hoeven geven.